Neurenberg: ons kennislab

De Duitse stad Neurenberg heeft een meer, midden in de stad. In een deel van dat meer zit 150.000 kuub slib.

Complete proces op schaal nagebouwd
Ton Broeders: “Er werd bij ons aangeklopt en Promeco heeft ideeën aangeleverd om 90.000 kuub te kunnen hergebruiken, voor de toepassingen die ze daar voor ogen hebben. Het gaat om onder andere eilanden voor natuurontwikkeling, de aanleg van oevers en de aanleg van een natuurzwembad; daarvoor moet een deel worden afgescheiden met een berijdbare damconstructie. Promeco is gevraagd om proeven te doen om slib in Geotubes® onder water aan te brengen en  dusdanig te stabiliseren dat er een voertuig van 40 ton overheen kan rijden. Daarvoor hebben we in ons innovatielab het complete proces nagebouwd in schaal 1 op 200. Baggeren, flocculantdosering, het aanbrengen in het geotextiel en het stabiliseren. We hebben verschillende toeslagmiddelen gebruikt en getest op bijvoorbeeld draagkracht. Dat rapport is ingeleverd en het voornemen bestaat om de daadwerkelijke uitvoering voor te bereiden onder een zogeheten ‘Ingenieursvertrag’. We hebben geadviseerd en nu staan we klaar om te gaan regelen en uitvoeren, volgens de Duitse wetgeving en Duitse normen.”

Opdrachtgever: Wasserwirtschaftamt Nürnberg

Den Bosch: opschonen bouwkuip

Aannemer Heijmans realiseert in opdracht van de gemeente ’s-Hertogenbosch een nieuwe ondergrondse parkeergarage. De garage krijgt een capaciteit van meer dan duizend auto’s en wordt gebouwd op het Vonk & Vlam-terrein, aan de rand van het stadscentrum van ’s-Hertogenbosch. Aannemer Martens en Van Oord is gevraagd om de bouwput te ontgraven, tot een diepte van ongeveer veertien meter. Nu alle grond verwijderd is moet er waterdicht beton in worden gestort – maar dan zal eerst het slib, ontstaan tijdens het ontgravingsproces, verwijderd moeten worden.

Van afstand monitoren
Het slib wordt voor ontwatering doorgeleid naar Geotubes®. Voordat het slib in deze units wordt gepompt ondergaat het een behandeling met coagulant en flocculant. Dit geheel geautomatiseerde proces realiseerde een dochteronderneming van Promeco. Ton Broeders: “Wij analyseerden de inhoud van de baggerleidingen en doseerden de coagulant en flocculant. Van afstand hebben we de doseringen bewaakt: we analyseerden en optimaliseerden waar nodig. Martens en Van Oord heeft op deze manier duizenden kuub ontwaterd. Het retourwater is teruggeleid naar de bouwput en het slib werd voor hergebruik afgevoerd.”

Opdrachtgever: Aannemer Martens en Van Oord

Oostknollendam: pilot ‘Baggerbuffer’

Het Wormer- en Jisperveld is het grootste aaneengesloten veenweidegebied van West-Europa en één van de belangrijkste weidevogelgebieden in Nederland. De waterkwaliteit liet te wensen over en daarom werd gestart met een groot verbeterproject. Onderdeel van het project in deze complexe omgeving, is het verwijderen van grote hoeveelheden bagger.  Het ingenieursbureau Tauw kwam met een innovatief, duurzaam idee: een oplossing om gebaggerd slib onderwater te bergen. Samen met TenCate Geosynthetics werd het idee uitgewerkt. In hun persbericht: “De Baggerbuffer vormt een kunststof onderwater constructie waarachter gebaggerd slib wordt geborgen. Door gebruik te maken van drijfvermogen en zwaartekracht is de Baggerbuffer in staat om het slib onder water op te sluiten. Deze constructie staat garant voor definitieve slibberging, ontwikkeling van natte natuur, oeverbescherming en behoud van waterdiepte.”

Optimale flocculering
Promeco sloot aan. Ton Broeders: “Dit was een hele mooie spoedklus, vlak voor het broedseizoen. We voerden proeven uit inzake het herstellen van afgeslaagde oevers van eilanden, en het vullen van inhammen. Tauw zorgde voor de innovatieve doekconstructie, wij zorgden voor de optimale dosering van het flocculant. Onze hele unit werd op een ponton gezet en naar locaties gevaren, compleet met aggregaten: helemaal zelfvoorzienend dus. Een prachtig project en een hele fijne samenwerking.”

Opdrachtgever: Hoog Heemraadschap Hollands Noorderkwartier

Wormerveer: verontreinigde locatie

Wormerveer heeft een uniek stukje geschiedenis. Driehonderd jaar geleden was hier het oudste industrieterrein van Europa. De VOC kwam vanuit het Verre Oosten naar deze plek met hun handelswaar. Over het IJsselmeer voeren zij naar dit veenweidegebied om met hun grondstoffen pigment te maken: een kunst die ze hadden afgekeken van de Italianen. Hierbij werd de gevaarlijke stof kwik veelvuldig gebruikt. Resultaat: een verontreinigde grond, door de vele watergangen in het gebied ook nog eens verspreid in het slib terecht gekomen.

Afdekken van verontreinigde locatie
Ton Broeders: “Promeco mocht een bijdrage leveren aan het afdekken van deze verontreinigde locatie. Ingenieursbureau Antea Group (het voormalige Oranjewoud) spoorde de verspreidde verontreinigde bagger op en een aannemer bracht deze terug naar de oorspronkelijke plaats van herkomst, waar ooit de windmolen stond waar het pigment werd geproduceerd. Wij verzorgden de optimale polymeertoediening en het ontwaterproces. Het slib werd verzameld in Geotubes®.  Die werden vervolgens afgedekt met grond, waar gras op is gezaaid. Er is een mooie recreatieve plek van gemaakt, met een picknicktafel en een informatiebord. Een mooie locatie, met in de omgeving water met een beter leefmilieu dan voorheen.”

Opdrachtgever: Hoog Heemraadschap Hollands Noorderkwartier

Rijksmuseum: opschonen bouwkuip

Het door architect Pierre Cuypers ontworpen Rijksmuseum werd in 1885 in gebruik genomen. Het prachtige pand was na ruim 100 jaar intensief gebruik toe aan een fundamentele opknapbeurt. Na een lange aanloop startte de werkzaamheden in 2004. Hoofdarchitecten Antonio Cruz en Antonio Ortiz uit Sevilla kwamen met het plan om beide binnenhoven, die in de na-oorlogse jaren helemaal volgebouwd waren om meer ruimte voor kunst te creëren, weer open te breken. Men wilde een atrium ontwikkelen in twee delen, die onder de onderdoorgang met elkaar zijn verbonden.

Een mooie uitdaging
Na het openbreken zijn er op die binnenplaats twee bouwkuipen aangelegd voor het toekomstige atrium. Het slib uit die bouwkuipen moest verwijderd worden en is op voorstel van Promeco met Geotubes® ontwaterd. Een geweldig project voor Promeco. Ton Broeders: “Het was een mooie uitdaging om te werken met de strakke deadlines van de duikerteams: alles moest gerealiseerd worden in de periode voor Kerst.Rijksmuseum-5 Dag en nacht is er doorgewerkt. Het was bijzonder om oplossingen te vinden voor een bouwproject met de minste ruimte in het hele land: dichterbevolkt kun je in Nederland niet zitten. Dat we het gerealiseerd hebben stemt me nog steeds trots. Ik dacht er met een heel goed gevoel aan terug toen ik onlangs in het weer geopende Rijksmuseum liep. Waar nu onder andere de informatiebalie is, zie foto, daar hebben wij destijds toch maar een mooi kunstje geleverd.”

Opdrachtgever: Het Rijksmuseum Amsterdam

Jisperveld: werk met werk maken

Werk met werk maken, dat gebeurde in het Jisperveld, in een veenweidegebied boven Amsterdam. Op een enorm land van een boer had men kaden gemaakt van de bovenste zoden van de grond. Er werd een enorm groot rechthoek gecreëerd, vele hectare groot: een open depot waarin slib uit het gebied kon worden gespoten. Een deel van het depot lag echter te dicht bij een veendijk. Daarom moesten de kaden verlegd worden, dwars door het inmiddels door slib onbegaanbare depot. Promeco werd gebeld.

Slimme oplossing
Ton Broeders: “Er zijn hele grote Geotubes® met staalkabels uitgerold over dat slib. Daar is vervolgens gebaggerd slib en flocculant ingebracht. De Geotube® zag je groter worden en het ontwateringsproces verliep uitstekend. Hij werd vanzelfsprekend zwaarder en zwaarder, om langzaam weg te zakken in het slib, tot op de oorspronkelijke veenbodem. Er ontstond een blijvende kerende hoogte van 1,80 meter, die fungeerde als kade. Zo maakten we een kade van gebaggerd slib: werk met werk.” In het lengtetracé van die kade zaten oude sloten van wel tien meter breed. Ton: “Daar hebben we eerst kleine Geotubes® ingelegd, die we ook vulden met elders gebaggerd slib. Om daar vervolgens de grote Geotube® overheen te leggen. Op die wijze werd voorkomen dat de nieuwe kade onderspoeld zou worden. Al met al een behoorlijk groot project. En zo hebben we elkaar geholpen: de samenwerking verliep uiterst plezierig.”

Opdrachtgever: Hoog Heemraadschap Hollands Noorderkwartier

Kruisven: depotkaden van geotextiel

Het Kruisven in Nederweert ligt in een veengebied. Er zaten twee kwaliteiten slib in die gescheiden behandeld moesten worden: de één was namelijk meer verontreinigd dan de andere.

Een open depot, begrensd door Geotubes®
Ton Broeders: “De betere partij is ontwaterd in Geotubes®. Met al die Geotubes® zijn kaden gemaakt, in een rechthoekige vorm. In de ruimte ertussen kon de andere partij slib worden ingespoten, onder toevoeging van flocculant. Zo ontstond dus een open depot, begrensd door Geotubes®. In een van de hoeken realiseerde men een stortkist, waardoor het heldere retourwater teruggevoerd kon worden naar de oorspronkelijke vijver. Resultaat: de vijver was weer schoon en het slib was in twee partijen gescheiden, opgeslagen en ontwaterd. Promeco deed het waterbodemonderzoek, maakte de plannen en het bestek en tekeningen en voerde de directievoering, dagelijks toezicht en milieukundige begeleiding uit. Daarnaast hebben we met onze geautomatiseerde Polymeer Aanmaak en Doseer Installatie de optimale dosering van flocculant verzorgd.”

Opdrachtgever: Bosgroep, een beheersmaatschappij voor natuurgebieden

Veere: advies tot uitvoer

In de Tweede Wereldoorlog is er in Veere opzettelijk een dijk gebombardeerd door de geallieerden: een deel van het land moest onder water worden gezet. Door jaren van eb en vloed zijn er stroomgeulen ontstaan: nu nog bekend als de Veerse Kreek, met zijn uitlopers. Het gebied bevat enkele putten van wel 14 meter diep. Putten die onderin zout en dood water bevatten, en bovenin zoet water en het leefmilieu.

Denken, regelen, doen
Ton Broeders: “In de uitlopers zat heel veel bagger. Het hele gebied moest verbeterd worden voor recreatie. In de diepe putten moesten we het grootste deel van het slib kwijt. Met veel zorg, want als er teveel van het zoute water naar boven zou komen, zou het aquatisch leefmilieu in de zoete laag aangetast worden. Na praktijkproeven gingen we aan de slag. Slib doseren, optimaliseren, metingen verrichten op een bootje. De processen nauwlettend in de gaten houden en als adviseur optreden voor de directie. Uiteraard zorgden we voor de floculantdosering en uiteindelijk voor het vullen van die putten. Met de complimenten die we erna kregen, waren we erg blij. Voor ons was dit denken-regelen-doen in optima forma.”

Kruisbesweg: ondergrondse berging

De Kruisbesweg ligt in Helenaveen, in het grotendeels verdwenen hoogveengebied op de grens van de provincies Noord-Brabant en Limburg. Eeuwenlang werd hier op bescheiden schaal turf gewonnen door de aanwonende boeren. Voor het transport van deze turf werden kanalen aangelegd. Zijaftakkingen van deze kanalen ontstonden ook: zogeheten wijken.

Ondergronds geborgen
De oevers van deze wijken waren dringend aan herstel toe, zeker gezien de landschappelijke waarde. Op de oorspronkelijke plaatsen moest beschoeiing worden aangebracht. Daarnaast moest slib worden verwijderd en geborgen. Dit slib is ontwaterd en achter de beschoeiing natuurlijk geborgen, in Geotubes®. Dit betekent dat de kosten van de afvoer én een onnodige CO2 uitstoot konden worden voorkomen. Ton Broeders: “Er is een bijkomende functie: de Geotubes® dienen als oeververdediging. We realiseerden een hele sterke, duurzame constructie van palen en geotextiel. Door de juiste dosering met flocculant is dit slib ter plaatse in het water voldoende draagkrachtig gemaakt voor de grond die er bovenop werd gestort. Boven de waterlijn is het beschermde dorpsgezicht versterkt: zo dragen we met onze oplossing bij aan het laten herleven van het rijke historisch verleden.”

Opdrachtgever: Waterschap Aa en Maas